Kiedy w 1773 została powołana do życia Komisja Edukacji Narodowej, centralny organ władzy oświatowej w osiemnastowiecznej Polsce, nikt zapewne nie sądził, że jednym ze skutków jej powstania będzie – oprócz stworzenia podwalin nowoczesnej oświaty – także zwyczaj świętowania 14 października każdego roku Dzień Edukacji Narodowej. Z pewnością nasi pedagodzy i mistrzowie zasługują na to, by uczcić ich pracę. Tradycja obchodzenia Dnia Nauczyciela nie jest obca za granicą, a pod patronatem UNESCO świętuje się Światowy Dzień Nauczyciela – nieco wcześniej niż u nas, bo 5 października. W Polsce ze wspomnianym świętem łączą się zazwyczaj uroczyste akademie, wówczas także Ministerstwo Edukacji przyznaje nauczycielom nagrody. Zgodnie z rodzimą tradycją 14 października uczniowie przynoszą podarunki dla pracowników szkoły. Tak się przyjęło i rzadko kto kwestionuje ten obyczaj. Ale czy słusznie zastanawiamy się co wypada kupić wychowawcy z okazji tego święta? Czy prezent na Dzień Nauczyciela to tradycja, którą w nowoczesnej szkole powinniśmy zachować? Za miłym gestem w postaci drobnego upominku od uczniów mogą się kryć przecież nie do końca czyste intencje, może więc pora z niego zrezygnować? Z drugiej strony – jak inaczej podziękować nauczycielowi za trud włożony w wykonywanie swojej pracy – nierzadko po godzinach i z ogromnym osobistym zaangażowaniem? Nauczyciele często sami zaopatrują się w materiały dydaktyczne, angażują się w problemy uczniów, poświęcają prywatny czas, żeby przygotować fantastyczną wycieczkę albo szkolną uroczystość – to ciężka, ważna i odpowiedzialna praca, nie zawsze doceniana przez społeczeństwo. Z tego artykułu dowiesz się, jak – i czy w ogóle – wręczyć prezent z okazji Dnia Nauczyciela, co wypada kupić dla wychowawcy i jak świętować Dzień Edukacji Narodowej w alternatywny wobec tradycji sposób.
Dylematy prezentowe
Dlaczego w ogóle zastanawiamy się nad tym, czy wypada kupić prezent nauczycielowi? Jeśli tak podpowiada uczniowskie serce, które chce odwdzięczyć się za trud edukacyjny podjęty przez mistrza, nic nie powinno stać na przeszkodzie. Jednak czasy, w których żyjemy, nie są proste jeśli chodzi o relacje międzyludzkie. Nawet drobny prezent może być niekiedy odebrany jako próba łapówki czy przekupstwa. Może się także zdarzyć, że uczniowie i rodzice po prostu nie mają ochoty wręczać prezentów z okazji Dnia Nauczyciela. Warto zatem pamiętać, że przestrzeganie tej tradycji nie jest obowiązkowe. Obdarowujemy innych tylko, jeśli sami mamy na to ochotę. W przeciwnym wypadku ten gest staje się nieszczery i co za tym idzie – nie ma większego sensu. Jeśli więc jesteś pewien, że chcesz podziękować nauczycielom za ich pracę, zapoznaj się z prezentowymi propozycjami.
Kwiaty na Dzień Nauczyciela
Bukiet ciętych kwiatów to chyba najbardziej popularna ze wszystkich prezentowych możliwości. Nic dziwnego – rośliny są piękne, uniwersalne i łatwo dostępne. Nie możesz zdecydować się, jakie kwiaty na Dzień Nauczyciela? Możesz kierować się ich symboliką albo dostępnością. W tym pierwszym przypadku wybierz oznaczające wdzięczność różowe goździki, reprezentujące szacunek róże białe lub podziw – herbaciane. Interesująca jest także symbolika kwiatów osadzona w szkolnym kontekście – fioletowe irysy są znakiem mądrości, natomiast pomarańczowe lilie – pasji, której życzymy wszystkim nauczycielom! Jeśli kierujesz się raczej dostępnością kwiatów, po prostu wybierz te, które kwitną w październiku: romantyczny wrzos, oryginalną eustomę, imponującą hortensję albo już wcześniej wspomniane, a łatwo dostępne przez cały rok róże. Ciekawą alternatywą wobec bukietów ciętych kwiatów są rośliny doniczkowe, które nie tylko będą dłużej cieszyć oko, ale także mogą stać się, podobnie jak plansze edukacyjne czy plakaty, ozdobą sali lekcyjnej. Jakie kwiaty w doniczce wybrać dla wychowawczyni? Warto zdecydować się na te łatwe w utrzymaniu, zwłaszcza jeśli nie mamy pewności, czy obdarowywana przez nas osoba ma „rękę” do roślin. Sprawdzą się zatem wszelkie sukulenty, które nie potrzebują fachowej opieki, by prezentować się zjawiskowo oraz popularne orchidee – ich pielęgnacja również nie jest trudna, choć bez wątpienia łatwiej zadbać o kaktusa niż storczyka.
Słodki upominek dla wychowawcy
Jeśli tylko masz pewność, że Twój nauczyciel lubi i może jeść słodycze, rozważ wręczenie mu czegoś smacznego. Wybór jest ogromny: od gotowych, sklepowych bombonierek, poprzez rzemieślnicze czekoladki, aż po artystyczne torty czy babeczki, które mogą stanowić poczęstunek w klasie albo pokoju nauczycielskim. Jeśli Ty lub Twoi szkolni znajomi macie cukierniczą pasję, rozważ samodzielne przygotowanie słodkości dla nauczyciela! Taki prezent będzie z pewnością bardzo wzruszający dla wychowawcy zżytego ze swoją klasą.
Zbyt drogi prezent dla nauczyciela?
Kwiaty i czekoladki to drobny, symboliczny upominek – nikt nie powinien mieć problemów z powodu jego wręczenia lub przyjęcia. Często jednak uczniowie oraz rodzice, chcąc wyrazić wdzięczność, sympatię i szacunek decydują się na droższe prezenty, tym samym ryzykując kłopoty swoje lub nauczyciela. Grawerowane pióro, kolczyki, vouchery opiewające na wysokie kwoty, albo dzieło malarskie z pewnością nie są dobrymi prezentami – nawet jeśli sądzisz, że ucieszyłyby obdarowywanego. Na marginesie warto wspomnieć o tym, że aby nie zostać posądzonym o próbę przekupstwa nauczycieli warto, chcąc wręczyć prezent, złożyć się na niego całą klasą. Zwyczaj kupowania droższych prezentów powoli zanika, ustępując miejsca bezpieczniejszym, a jednocześnie bardziej oryginalnym pomysłom! Przeczytasz o nich za chwilę.
Książka dla nauczyciela
„Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła” – napisała Wisława Szymborska. Z polską noblistką zgodzą się z pewnością nauczyciele – większość z nich to zapaleni czytelnicy. A książka z dedykacją od całej klasy to wspaniały i sentymentalny upominek. Jak wybrać książkę dla oczytanych osób, o szerokiej wiedzy i już wyrobionych czytelniczych gustach? Warto wziąć pod uwagę ich zawodowe zainteresowania, ale trzeba pamiętać, że najpewniej posiadają już w swojej biblioteczce klasyczne dzieła. Przykładowo nauczyciel angielskiego niewątpliwie ma już słownik Oxford Dictionary, polonista egzemplarz poezji Mickiewicza, a geograf pięknie wydany atlas. Dlatego warto celować w nowości wydawnicze. Poza tym warto sięgać po uniwersalne książki – na przykład zbiory aforyzmów, albumy malarskie albo reportaże. Jeszcze bezpieczniejszą opcją byłaby karta podarunkowa do księgarni – wówczas nauczyciel może sam wybrać książki lub pomoce dydaktyczne, które są mu potrzebne. Taki prezent traci jednak na braku dedykacji i nie staje się cenną pamiątką.
Prezenty hand-made dla nauczycieli
Nic nie ucieszy nauczyciela tak bardzo jak własnoręcznie przygotowany przez jego uczniów upominek. W dodatku to niezobowiązujący prezent, więc można wręczyć go bezpiecznie. Jedynym ograniczeniem jest tutaj wasza wyobraźnia. Przejrzyj internet w poszukiwaniu inspiracji. Dobrym pomysłem jest wykonanie klasowego albumu lub ramki ze zdjęciami, personalizowanej zakładki do książki, żurawia z origami albo uczniowsko-nauczycielskiej wersji popularnego na stronach DIY prezentowego pudełka z napisem „otwórz gdy…” – do środka włóżcie koperty z opisami szkolnych sytuacji, na przykład: „gdy cała klasa zgłosi nieprzygotowanie” albo „gdy pojedziemy na wycieczkę”. Wewnątrz kopert umieśćcie cytaty odpowiadające okazjom. Jeśli Twoim wychowawcą jest nauczyciel angielskiego, z pewnością ucieszy się, jeśli taki prezent wykonasz po angielsku.
Szkolna akademia – prezent dla nauczycieli
Poza zwyczajem związanym z wręczaniem prezentów z okazji Dnia Nauczyciela obowiązuje również taki, który polega na przygotowaniu występów artystycznych. Zwykle koordynuje je jeden z nauczycieli – najczęściej opiekun Koła Teatralnego lub po prostu któryś z polonistów. Niestety – choć przygotowuje wspaniałą niespodziankę dla swoich kolegów i koleżanek, to sam jest jej pozbawiony. A co gdyby tym razem zorganizować występ oddolnie? Możecie sami przygotować przedstawienie słowno-muzyczny lub – jeśli cechą wyróżniającą Waszych nauczycieli jest autoironia i duży dystans do siebie – skecz kabaretowy o Waszej szkole. Jeśli nie macie możliwości przygotowania takiej akademii dla całej szkoły, zróbcie niewielkie występy dla poszczególnych nauczycieli. Znów możecie odwołać się do ich zawodowych specjalizacji. Osią scenariusza dla polonisty mogą być szkolne lektury, a przedstawienie dla anglisty możecie zaprezentować po angielsku – być może w tym przypadku przyda się konsultacja z korepetytorem – jeśli ktoś z Waszej klasy uczęszcza na korepetycje przed egzaminem zawsze może upewnić się, czy scenariusz jest poprawny pod względem językowym. A może w Waszej klasie kryje się nieoszlifowany talent poetycki? Wówczas zamiast akademii moglibyście wręczyć każdemu z uczących Was nauczycieli krótkie, zabawne wierszyki. To dobry pomysł szczególnie, jeśli znów będą czekać nas lekcje online.
Wspólne święto edukacji
Warto pamiętać, że święto, o którym piszemy, oficjalnie nazywa się Dzień Edukacji Narodowej, nie zaś Dzień Nauczyciela. To oznacza, że 14 października świętują wszyscy – zarówno uczniowie, jak i nauczyciele, ale także pozostali pracownicy szkoły – sekretarki oraz personel sprzątający. Dobrze, jeśli to święto podkreśla szkolną wspólnotowość. Nie zaszkodzi zatem, jeśli decydując się na prezent dla wychowawcy kupicie kwiaty również dla pań pracujących w sekretariacie czy woźnych. Sami również świętujcie! Zamiast wręczać materialne prezenty możecie zaprosić wychowawcę na lody albo pizzę. Cudownym pomysłem na obchody tego dnia jest także wspólny udział społeczności szkolnej w akcji charytatywnej. Zamiast obdarowywać się prezentami możecie zorganizować zbiórkę pieniędzy na schronisko dla zwierząt, albo – by jeszcze bardziej podkreślić charakter święta – na budowę szkół w krajach globalnego południa.
Za co jesteśmy wdzięczni pracownikom szkoły?
Wbrew powszechnym opiniom praca nauczycieli nie należy do lekkich. Mimo że przy tablicy spędzają „tylko” osiemnaście godzin, sumaryczny czas, który przeznaczają na przygotowanie się do lekcji znacznie przekracza pełny etat. Do ich obowiązków należy nie tylko nauczanie, lecz także wychowywanie, troska o bezpieczeństwo uczniów i tak zwana „papierkowa robota”. Oczywiście, nie każdy sprawdzi się w tej pracy, ale ci, którzy z oddaniem, zaangażowaniem i uśmiechem na ustach niosą kaganek oświaty, zasługują na uczniowski szacunek i wdzięczność. Te same należą się także pozostałym pracownikom szkoły – personel sprzątający dba o przyjemną atmosferę w miejscu, w którym uczniowie i nauczyciele spędzają większość tygodnia, a sekretarki czuwają nas sprawnym przebiegiem pracy. Czy obowiązkiem ucznia jest wynagradzać ich pracę prezentami? Absolutnie nie! Może zdobyć się na taki symboliczny gest, jeśli czuje, że tak chce, nic jednak nie musi i naprawdę – nikt tego nie oczekuje. Dużo cenniejsza od kwiatów i czekoladek jest wdzięczność wyrażona w codziennej uprzejmości i prostym „dziękuję”.
Kupować czy nie kupować?
Nie ma prostego rozwiązania tego dylematu. Każda szkoła jest inna, w każdej rządzą inne zasady, różni się podejście dyrekcji do spraw związanych z podarowywaniem i przyjmowaniem prezentów. Różne są wreszcie relacje z nauczycielami, więc nie każdy każdemu będzie miał ochotę podarować prezent. To, czym powinien się kierować uczeń lub rodzic decydując się na prezent z okazji Dnia Nauczyciela jest indywidualne odczucie. Jeśli chcesz podziękować nauczycielom, uważasz, że dobrze wykonują swoją pracę, dzięki nim zdałeś egzamin FCE, zapewnili Ci przygotowanie do olimpiady przedmiotowej, i jesteś pewien, że czeka Cię matura bez stresu – może rzeczywiście powinieneś jakoś wyrazić swoją wdzięczność. Pamiętaj jednak, by zrobić to w granicach prawa i dobrego tonu! Drogie prezenty, które mogą zostać odebrane jako próba przekupstwa, to zdecydowanie relikt minionych czasów. Drobne, sympatyczne gesty są nie tylko dozwolone, ale także ładne i przyjemne.
